Veel gestelde vragen over beeldbegeleiding
De grote voordelen van het gebruik van opnames bij het coachen van leraren zijn:
- Je ziet jezelf in beeld en het effect van je gedrag: door de beelden kom je weer gemakkelijk ‘in het hier en nu’ van de klassensituatie.
- Je richt je focus gemakkelijk op succesvolle momenten: deze fragmenten kunnen vooraf geselecteerd worden;
- Het is makkelijk om herhaald te kijken naar de opname. In een opname is veel te zien. Door herhaald te kijken naar een succesvol stukje ‘verinnerlijk’ je je succesvol handelen beter. Herhaald kijken geeft bovendien rust.
- Door vaker te kijken naar een klein stukje opname kun je vanuit verschillende perspectieven naar de opname kijken: bv vanuit het perspectief van jou als leraar of van de leerlingen:
Wat doet de leraar / leerling (actie)? Wat is het effect (op de leerling/ de leraar)? - Door te kijken naar beelden krijg je empathie: voor jezelf als leraar én ook voor je leerlingen!
- De gesprekken verdiepen zich door het gebruik van opnames waardoor je makkelijker echt tot ontwikkeling komt: Beeldcoaching zet in beweging!
Vaak wordt beeldcoaching ingezet als het niet zo lekker loopt in een groep. Beeldcoaching kan dan zeker helpen om de leraar verder te helpen. Mooier zou het zijn als beeldcoaching een normaal verschijnsel wordt op school. Alle leraren zouden dan door middel van eigen opnames heel gericht aan hun eigen ontwikkeling kunnen werken. En nog mooier zou zijn als ook de leerlingen zouden kunnen meedoen met dit proces.
Bij beeldcoaching worden korte opnames van dagelijkse interactiemomenten gebruikt. Je leert tijdens het coachingstraject en in de trainingen op microniveau ontwikkelingsgericht te kijken naar interactie tussen de leraar en leerlingen en leerlingen onderling: je onderzoekt samen de beginsituatie en de kwaliteit van de leraar. Dat is het startpunt van de ontwikkelingsgerichte begeleiding.
Beeldcoaching is zeer effectief en erg inspirerend omdat je voortbouwt op de zichtbare kwaliteiten van de leraar en leerlingen. Startpunt van ontwikkeling is de interactie/relatie tussen leraren en leerlingen. Als die goed zit, kan er geleerd worden.
Het doel van deze drie coachingsmethodieken is ongeveer hetzelfde: professionaliseren van de leraar. Daarbij wordt bij alle drie gebruik gemaakt van beeldopnames die met name gemaakt zijn in de klas. Het gaat om het bekijken van interactie op microniveau. Bij SVIB (school video interactiebegeleiding) wordt vooral naar het gedrag van de leraar / leerlingen in de context gekeken. Bij beeldbegeleiding / beeldcoaching wordt er ook naar diepere lagen gekeken: de onderliggende overtuigingen, de drijfveren en de kernkwaliteiten van de leraar.
Bij beeldcoaching gaat het om de leraar en de leerlingen. Door opnames van hen gericht te analyseren wordt de interactie tussen hen goed zichtbaar. Eerst wordt er gekeken naar ‘wat er al is’: wat is de beginsituatie en welke kwaliteiten van hen zijn in beeld te zien? Vervolgens wordt er gekeken naar ontwikkelingskansen: wat hebben leerlingen om zich verder te ontwikkelen? Hoe kan de leraar nog beter/meer afstemmen op de leerling(en).
Marte Meo is een ontwikkelingsondersteunend programma ontworpen door Maria Aarts. Bij Marte Meo wordt – net als bij SVIB/Beeldbegeleiding – gebruikt gemaakt van opnames. Kerngedachte van Marte Meo is dat de omgeving kinderen zou moeten uitdagen om zich op eigen kracht (Marte Meo) te ontwikkelen. Van leerkrachten vraagt dat pedagogische sensitiviteit /tact: goed kijken/luisteren, begrijpen, handelen en reflecteren.
Een beeldscan is een uitgewerkt micro-analyse van je interactie als leraar. Met een beeldscan worden zichtbaar wat je al kunt (je beginsituatie als leraar) en wat je kwaliteiten zijn. Een beeldscan biedt een concreet startpunt voor verdere ontwikkeling.
Voor meer informatie zie mijn dienst Beeldscan
Bij beeldcoaching bekijk je samen opnames. Meestal wordt beeldcoaching gebruikt bij de ontwikkeling van leraren. Opnames worden ook ingezet bij de ontwikkeling van leerlingen. Ook kunnen leraren én leerlingen samen meedoen aan hetzelfde traject.
Enkele vormen:
- De leerling centraal: in beeld en gesprek
In het begeleidingstraject worden opnames gemaakt en met de leerling besproken. - Video feedforward
Met video feedforward breng je samen met de leerling de gewenste situatie met een opname in beeld. - Kijken met leerlingen
Leerlingen formuleren zelf of samen met hun leraar doelen voor in de klas. Opnames dragen bij aan het reflecteren op wat er gebeurt in de klas.
- Kijken door de ogen van leerlingen
Opnames van leerlingen in en rondom de school bieden belangrijke input voor gesprekken over ‘wat voor school we willen zijn’.
In het boek De leraar in beeld kun je hier meer over lezen.
In de training Beeldcoaching ‘De leraar in beeld’ leer je:
- Opnames maken en ontwikkelingsgericht te kijken naar beeldmateriaal
- maken van opnames en kiezen van geschikte fragmenten
- maken van interactie-analyse / gericht gebruiken kijkwijzers, formuleren van kwaliteit, ontwikkelwensen
- richten op onderwijsbehoeftes leraren én leerlingen
- Je leert coachingsgesprekken voeren met beeldmateriaal
- hanteren van ontwikkelingsgerichte gespreksvoering
- activeren van leraren
- gebruiken van gespreksmodellen die zeer goed toepasbaar zijn op ontwikkelen met beeldmateriaal.
Bij uitgeverij PICA kun je het handboek De leraar in beeld kopen. Je vindt er ook een aantal downloads (zoal kijkwijzers, gespreksmodellen). Bij publicaties vind je artikelen die je kunt downloaden.
Bij beeldcoaching kijken de leraar en beeldcoach doelgericht naar de opnames. Wáar ze precies naar kijken is afhankelijk van de leerwens. Die kan liggen op het gebied van relatie (interactie), competentie (didactiek) of autonomie (klassenmanagement). Voor alle drie de aspecten zijn kijkwijzers ontwikkeld.
Beeldcoaching in het onderwijs heeft erg veel toepassingsgebieden. De methodiek kan overal waar mensen met elkaar communiceren ingezet worden. Niet alleen de leraar kan zich ontwikkelen door opnames, maar ook leerlingen, teams. Opnames kunnen bv ook gebruikt worden bij schoolontwikkeling, invoering van nieuwe methodes, afstemmen van instructietechnieken, sociale veiligheid, taalgebruik van leraar en leerlingen.
In het handboek ‘De leraar in beeld’ worden hier veel mooie praktijkvoorbeelden van gegeven.
Voor alle leraren die zich verder willen ontwikkelen, willen ontdekken wie ze zijn als leraar, die hun vakmanschap willen vergroten. Want: Leraarschap is immers vakmanschap!
Door beeldcoaching krijgt de school niet alleen betere en enthousiastere leraren. Leraren ontwikkelen bovendien hun communicatieve vaardigheden zoals feedback geven en ontvangen, reflectie en oplossingsgerichte gespreksvoering. Veel input voor de ontwikkeling van een professionele leergemeenschap!
Het coachen met opnames kan zeker ook online plaatsvinden. Het grootste voordeel is natuurlijk dat de coaching niet plaats- en tijdgebonden is. Het mooie is dat tegenwoordig beelden makkelijk ‘gedeeld’ kunnen worden zodat de leraar en de coach gelijktijdig naar dezelfde beelden kunnen kijken. Sommige leraren vinden het bovendien prettig om zelf de opnames te verzorgen. Er kan ook een mix gemaakt worden tussen online en fysieke coaching.
Meer lezen over online beeldcoaching
In de opleiding beeldcoaching leer je opnames maken en ontwikkelingsgericht te kijken naar beeldmateriaal. Daarbij kun je de beginsituatie en kwaliteiten van de leraar goed in beeld brengen. Je richt je op onderwijsbehoeftes van zowel leerlingen als leraren.
Je leert ontwikkelingsgerichte coachingsgesprekken voeren waarbij het beeldmateriaal een prominente plaats heeft. Daarbij activeer je leraren en maak je gebruik van specifiek op beeld gerichte gespreksmodellen.
Meer lezen over opleiding beeldcoaching…
De training beeldcoaching is voor iedereen die leraren en/of leerlingen wil gaan coachen met beeldmateriaal. Denk aan IB’ers, leraren die stagiaires begeleiden, gedragsconsulent, zorgconsulenten, directeuren. Ook verzorg ik trainingen aan begeleiders op bv peuterspeelzalen die PM’ers willen begeleiden met opnames.
Meer lezen over opleiding beeldcoaching…
Bij een microanalyse maak je een analyse van de interactie. Dit doe je op microniveau. Dat betekent dat je bijna per seconde kijkt naar het gedrag en het effect ervan. Bij de beeldcoaching gebruik je daarvoor opnames. Het voordeel is dat je die opname vaker kunt bekijken en het beeld steeds stil kunt zetten om de interactie goed te zien. Een microanalyse wordt binnen de beeldcoaching ook wel een interactieanalyse genoemd.
Nee, je mag niet ongevraagd opnames maken in een schoolklas. Sinds een aantal jaren bestaat de AVG. Vraag aan het schoolbestuur of directeur op welke manier er op school omgegaan worden met de AVG. Moet je voor iedere opname ouders toestemming vragen of is dat niet nodig? En voor welke doeleinden mag er dan wél gefilmd worden. Hoe en hoe lang mogen beelden bewaard blijven?
Het traject beeldcoaching start met een intake waarin onder meer de leerwens van de leraar wordt besproken en eerste afspraken worden gemaakt. Vervolgens worden er enkele opnames in de klassensituatie rondom het thema van de leerwens gemaakt. Uit de opname kiest de leraar en/of de beeldcoach enkele fragmenten gekozen. Deze fragmenten worden samen besproken en uitgediept. Het aantal opnames kan verschillen per leraar. Het traject wordt afgesloten met een evaluatie. Ook kan er nog een eindevaluatie met de opdrachtgeven plaatsvinden?
Zie mijn pagina met 10 tips voor het maken van een opname in de klas.
Het is belangrijk dat de leraar zich veilig voelt bij de beeldcoaching. Gemaakte opnames mogen absoluut niet verspreid worden. Vaak worden beelden in een digitale kluis geplaatst waar alleen de beeldcoach en de leraar toegang toe hebben. De beelden verdwijnen daar automatisch na enkele maanden. Gebruik de AVG bij het begeleiden van leraren met beeld.
Doorloopjes zijn gemaakt om leraren – evidence based – te ondersteunen bij hun ontwikkeling. In een doorloopje worden de handelingen van een leraar in vijf stappen ontleed en duidelijk in beeld gebracht. Er zijn zo’n vijftig doorloopjes, verdeeld over zes thema’s.
Voor meer informatie: https://doorloopjes.nl/ of mijn ‘training doorloopjes in beeld‘
De Doorloopjes zijn te vinden in een visuele ontwerpgids (link). In vijf stappen worden mn de handelingen van de leraar uitgewerkt. Dat kunnen handelingen op gebied van interactie, didactiek of klassenmanagement zijn. Deze stappen kan de leraar zelf uitvoeren. Opnames van de uitvoering helpen de leraar zich bewust te worden van zijn gedrag en zorgen ervoor dat hij de stappen steeds makkelijker en beter kan zetten.
Nieuwsgierig naar mijn visie op beeldbegeleiding?
Lees dan het artikel over Krachtgericht coachen met beeldopnamen dat ik samen met Astrid Pragt schreef, of neem contact met me op!